Opis wyglądu Występowanie Odżywianie Rozmnażanie Znaczenie gospodarcze Ochrona Ciekawostki Nazwy w językach obcych
Brzana (łac. Barbus barbus) to średniej wielkości, typowa rzeczna ryba z rodziny karpiowatych. Występuje w dorzeczach Loary, Rodanu, Renu, Dunaju, Łaby, Odry, Wisły, Tamizy, Niemna, Dniestru i Dniepru oraz na Półwyspie Iberyjskim. Introdukowana we Włoszech i Maroku.
Osiąga przeciętnie około 70 cm, maksymalnie 120 cm długości i 12 kg masy ciała. Brzana posiada długie, niskie i walcowate ciało przystosowane do życia w nurcie rzeki. Grzbiet oliwkowozielony lub ciemnoszary, boki jaśniejsze, brzuch biały. Płetwy grzbietowa i ogonowa szare z ciemniejszym obrzeżeniem, pozostałe płetwy czerwonawe. Głównym pokarmem są larwy owadów wodnych (muchówki, chruściki, widelnice, jętki) oraz kiełże, mięczaki i skąposzczety, rzadziej małe ryby.
| Domena: | eukarionty |
| Królestwo: | zwierzęta |
| Typ: | strunowce |
| Podtyp: | kręgowce |
| Gromada: | promieniopłetwe |
| Rząd: | karpiokształtne |
| Rodzina: | karpiowate |
| Rodzaj: | Barbus |
| Gatunek: | Barbus barbus |
Osiąga przeciętnie około 70 cm, maksymalnie 120 cm długości i 12 kg masy ciała. Rekord Polski wynosi 85 cm (2003).
Ciało długie, niskie i walcowate. Otwór gębowy dolny, wysuwany, zaopatrzony w dwie pary wąsików. oczy skierowane nieco ku górze. Płetwa ogonowa głęboko wcięta. Ostatni promień płetwy grzbietowej jest twardy i gruby, na tylnej krawędzi ząbkowany.
Grzbiet oliwkowozielony lub ciemnoszary, boki jaśniejsze, brzuch biały. Płetwy grzbietowa i ogonowa szare z ciemniejszym obrzeżeniem, pozostałe płetwy czerwonawe. Wydaje dźwięki podobne do świstu lub syku.
Orientacyjna mapa występowania gatunku ryby: Brzana (łac. Barbus barbus)
Występuje w dorzeczach Loary, Rodanu, Renu, Dunaju, Łaby, Odry, Wisły, Tamizy, Niemna, Dniestru i Dniepru oraz na Półwyspie Iberyjskim. Introdukowana we Włoszech i Maroku. Bywa hodowana w akwariach.
Ryba typowo rzeczna. Przebywa zazwyczaj w miejscach o twardym, kamienistym lub kamienisto-żwirowym dnie i szybkim nurcie. Osobniki młode najczęściej przebywają bliżej brzegu, starsze zaś w głównym nurcie, w głębszej wodzie. Młode brzany są wrażliwe na spadek zawartości tlenu w wodzie.
Głównym pokarmem są larwy owadów wodnych (muchówki, chruściki, widelnice, jętki) oraz kiełże, mięczaki i skąposzczety, rzadziej małe ryby.
Samce dojrzewają płciowo w 2 lub 3 roku życia, samice w wieku 4-5 lat. Tarło odbywa się etapami od V do VIII, w temperaturze 15-18 °C, na piaszczystym lub kamienistym podłożu w płytkiej wodzie. U samca na grzbiecie i głowie występuje wysypka tarłowa. Ikra jest przyklejana do kamieni lub piasku. Wylęg następuje po 6-8 dniach. Młode brzany mają około 9 mm długości zaraz po wykluciu, a po 3 tygodniach osiągają długość 3 cm. Po roku brzana ma około 12 cm. W następnych latach przyrost wynosi około 5 cm. W wieku 13 lat długość wynosi około 50 cm.
Na niektórych obszarach brzana ma duże znaczenie gospodarcze. Chętnie łowiona na wędkę na grunt, spławik oraz spinning. Ze względu na wrażliwość na spadek zawartości tlenu w wodzie, wykorzystuje się je jako bioindykatory w procesach uzdatniania wody.
Wymiar ochronny: 40 cm
Okres ochronny: 1.I – 30.VI
Ikra brzany jest trująca. W okresie tarła trujące mogą być również mięśnie jamy brzusznej. Zatrucie u człowieka objawia się biegunką i wymiotami.
Poniżej znajdziesz nazwy gatunku ryby Brzana w innych językach: