Opis wyglądu Występowanie Odżywianie Rozmnażanie Znaczenie gospodarcze Ochrona Ciekawostki Nazwy w językach obcych
Halibut niebieski, zwany także czarnym lub grenlandzkim, to gatunek dużej, drapieżnej ryby morskiej z rodziny flądrowatych zamieszkujący chłodne wody oceaniczne wokół bieguna północnego.
Halibut posiada spłaszczone, lecz w porównaniu do innych flądrowatych znacznie wydłużone ciało, pokryte drobnymi łuskami. Ubarwienie halibuta jest prawie czarne po prawej, górnej stronie ciała i jaśniejsze, niebieskawe po jego dolej, lewej stronie. Halibut dorasta maksymalnie do 130 cm długości, choć najczęściej spotyka się dorosłe osobniki pomiędzy 50 a 80 cm. Przeciętna waga to 7 kg a maksymalna zanotowana to 13 kg. Jest rybą drapieżną, żywi się skorupiakami, rybami i przydennymi bezkręgowcami.
| Domena: | eukarionty |
| Królestwo: | zwierzęta |
| Typ: | strunowce |
| Podtyp: | kręgowce |
| Gromada: | promieniopłetwe |
| Rząd: | flądrokształtne |
| Rodzina: | flądrowate |
| Rodzaj: | Reinhardtius |
| Gatunek: | Reinhardtius hippoglossoides |
Halibut posiada spłaszczone, lecz w porównaniu do innych flądrowatych znacznie wydłużone ciało, pokryte drobnymi łuskami. Lewe oko w przeciwieństwie do innych płastug nie migrowało całkowicie na prawą stronę lecz "zatrzymało się" na szczycie czaszki - takie ułożenie daje halibutowi dużo szersze pole widzenia i jednocześnie powoduje, że ryba ta wygląda jak cyklop gdy patrzy się na nią centralnie z przodu. Otwór gębowy usytuowany z przodu głowy, stosunkowo duży, uzębiony. Mięśnie po obu stronach ciała rozwinięte są równomiernie. Ubarwienie halibuta jest prawie czarne po prawej, górnej stronie ciała i jaśniejsze, niebieskawe po jego dolej, lewej stronie. Takie ubarwienie stało się przyczynkiem do powstania nazwy tej ryby - halibut czarny lub niebieski. Płetwa grzbietowa bardzo długa (83-108 promieni) - ciągnie się przez całą długość ryby, płetwa odbytowa również wyjątkowo długa (62-79 promieni) - około 2/3 długości ciała. Linia boczna wyraźnie zaznaczona, ciągła.
Halibut dorasta maksymalnie do 130 cm długości, choć najczęściej spotyka się dorosłe osobniki pomiędzy 50 a 80 cm. Przeciętna waga to 7 kg a maksymalna zanotowana to 13 kg. Dożywa 30 lat.
Orientacyjna mapa występowania gatunku ryby: Halibut niebieski, Halibut czarny (łac. Reinhardtius hippoglossoides)
Halibut niebieski występuje w zimnych wodach morskich, nieprzekraczających 6°C, wokół bieguna północnego. Najliczniej występuje od północnych akwenów Morza Japońskiego, przez Morze Ochockie i Morze Beringa, Zatokę Alaska aż do Zatoki Kalifornijskiej. W Atlantyku zamieszkuje wzdłuż wybrzeży USA i Kanady na zachodzie, Grenlandii i Islandii na północy aż do wybrzeży Skandynawii, Wielkiej Brytanii i Irlandii na wschodzie. Rzadko spotyka się go również w zimnych wodach Zatoki Biskajskiej, Kanału La Manche, Morzu Północnym i Morzu Barentsa. Halibut jest rybą głębinową - występuje przeważnie na głębokościach od 200 do 1.600 metrów ale spotykano go również na 2.200 metrach.
Halibut jest rybą drapieżną, żywi się skorupiakami, rybami i przydennymi bezkręgowcami.
Biologia rozrodu halibuta nie jest dokładnie zbadana. Do tarła dochodzi pomiędzy majem a lipcem w wodach arktycznych oraz pomiędzy październikiem a styczniem w akwenach położonych na południowych krańcach obszaru występowania tego gatunku. Samice składają kilkadziesiąt tysięcy jaj (max. 300.000 szt.) a do zapłodnienia dochodzi w wodzie.
Halibut to popularna ryba spożywcza, poławiana na masową skalę głównie metodą włoka dennego. Jej mięso jest tłuste, bardzo smaczne, delikatne w smaku, barwy białej, bogate w kwasy omega-3, witaminę A i łatwo przyswajalne białko. Zawarty w halibucie tłuszcz ma właściwości przeciwbólowe. Łagodzi sztywność i ból stawów, który towarzyszy problemom reumatycznym. Wapń, fosfor oraz witamina D (halibut zawiera jej 4,5 μg/100g, dzienna dawka to od 5-8mgc) zawarte w rybim mięsie wspomagają budowę kości i zębów. Uczestniczą w procesie wzrostu i regeneracji komórek i produkcję estrogenów. Halibut obok zawartości miedzi (działa przeciwbakteryjnie), żelaza (wspomaga pracę mózgu) czy witamin z grypy B (odpowiadają za stan i zdrowy wygląd skóry oraz zapobiegają anemii, halibut dostarcza ok. 1/3 dziennego zapotrzebowania na witaminy z grupy B), jak wszystkie ryby morskie zawiera duże ilości jodu. Jego mięso zawiera również bardzo cenny cynk (w 100g halibut zawiera 0,4mg cynku, dzienna dawka to ok. 15mg) i selen (przypada go 55 μg/100g; dzienne zapotrzebowanie to ok. 60-70 μg).
W sklepach halibuta niebieskiego można najczęściej spotkać w następujących postaciach:
Orientacyjne wartości odżywcze mięsa halibuta niebieskiego (wędzonego) w przeliczeniu na porcję 100 g:
| Wartość | |
|---|---|
| Kalorie: | 232 kcal |
| Białko: | 17,3 g |
| Węglowodany: | 0 g |
| Tłuszcz: | 17,1 g |
| w tym Omega-3: | 0,62 g |
| Omega-6: | 0,67 g |
| Witamina A: | 29 μg |
| Witamina D: | 4,5 μg |
| Cynk: | 0,4 mg |
| Selen: | 55 μg |
| Jod: | 53 μg |
Powolny wzrost i późne dojrzewanie płciowe sprawiają, że halibut jest bardzo wrażliwy na nadmierne połowy. Prawie wszędzie populacje tego gatunku są zagrożone. W naszych sklepach najczęściej możemy spotkać halibuta z populacji grenlandzkich.
Zalecenia WWF:
Nie kupuj halibutów. Prawie wszystkie stada są przełowione a wolny wzrost osobniczy powoduje, że odbudowa populacji jest niezwykle trudna i czasochłonna. Dodatkowo podczas połowów tego gatunku w sieci wpada dużo innych gatunków nie będących celem połowów, które zazwyczaj martwe, trafiają z powrotem do wody. Szczególną uwagę zwróć na halibuta atlantyckiego – jest to gatunek zagrożony wyginięciem i nie powinien trafiać na nasze stoły.
Halibut niebieski był w przeszłości klasyfikowany pod innymi, nieaktualnymi już nazwami:
Wygląd halibuta sugeruje, że jest on energicznym pływakiem, który może pływać w pozycji pionowej. Takie pojedyncze zachowania zanotowano podczas znakowania ryb. Jednak analiza nagrań wideo halibuta grenlandzkiego zarejestrowanych przez kamery zamontowane przed włokiem dennym nie wykazywały oznak pływania w pozycji pionowej.
Halibut niebieski (czarny) często mylony jest lub też nazywany zamiennie ze swoim większym krewniakiem, którym jest Halibut biały (łac. Hippoglossus hippoglossus) znany także jako Halibut atlantycki. Ten gatunek jest znacznie większy - dorasta maksymalnie do 3,5 metra długości i osiąga ponad 300 kg wagi. Niestety poza tym, że jest znacznie okazalszym trofeum dla wędkarzy jego mięso jest mniej smaczne niż halibuta niebieskiego.
Poniżej znajdziesz nazwy gatunku ryby Halibut niebieski, Halibut czarny w innych językach: