Opis wyglądu Występowanie Odżywianie Rozmnażanie Znaczenie gospodarcze Ochrona Ciekawostki Nazwy w językach obcych
Makrela to gatunek średniej wielkości, pelagicznej ryby z rodziny makrelowatych, występującej w pobliżu północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, w Morzu Północnym, w południowo-zachodniej części Morza Bałtyckiego (spotykana również na polskim wybrzeżu), w Morzu Śródziemnym oraz w Morzu Czarnym.
Makrela posiada wydłużone, wrzecionowate ciało o spiczastym pysku i szerokim otworze gębowym. Ubarwienie grzbietu ciemniejsze, mieniące się zielonkawo lub niebieskawo, strona brzuszna biało-srebrzysta. Na grzbiecie nieregularnie ułożone w żebrowaty wzór ciemne paski, zachodzące również na boki ciała. Doroasta maksymalnie do 60 cm długości; najczęściej obserwuje się dorosłe osobniki o rozmiarach 30-45 cm. Makrele są drapieżnikami - odżywiają się skorupiakami oraz innymi stworzeniami bentosowymi, pelagicznymi ślimakami, małymi rybami, larwami ryb oraz, zwłaszcza w młodości, zooplanktonem.
| Domena: | eukarionty |
| Królestwo: | zwierzęta |
| Typ: | strunowce |
| Podtyp: | kręgowce |
| Gromada: | promieniopłetwe |
| Rząd: | okoniokształtne |
| Podrząd: | makrelowce |
| Rodzina: | makrelowate |
| Rodzaj: | Scomber |
| Gatunek: | Scomber scombrus |
Makrela posiada wydłużone, wrzecionowate ciało o spiczastym pysku i szerokim otworze gębowym. Duże oczy z przezroczystą powieką tłuszczową (wolna, pionowa szczelina ponad źrenicą). Oczodół otoczony całkowicie pierścieniem kostnym. Kość szczękowa górna mocno zrośnięta z kością przedszczękową, stąd szczęka nie jest wysuwalna. Szczęki pokryte małymi, szczątkowatymi zębami. Łuski bardzo małe, brak piersiowego pancerza ("gorsetu"). Dwie, daleko odsunięta od siebie, płetwy grzbietowe; pierwsza z 10-13 kolcami, druga z 11-13 promieniami miękkimi. W płetwie odbytowej 1 kolec i 11-13 miękkich promieni. Za drugą płetwą grzbietową znajduje się 5 maleńkich płetw. Trzon ogonowy smukły, bez kila. Płetwa ogonowa głęboko, widlasto wcięta z 2 małymi kilami u podstawy każdego jej płata. Brak pęcherza pławnego. Ubarwienie grzbietu ciemniejsze, mieniące się zielonkawo lub niebieskawo, strona brzuszna biało-srebrzysta. Na grzbiecie nieregularnie ułożone w żebrowaty wzór ciemne paski, zachodzące również na boki ciała. Doroasta maksymalnie do 60 cm długości; najczęściej obserwuje się dorosłe osobniki o rozmiarach 30-45 cm.
Orientacyjna mapa występowania gatunku ryby: Makrela, Makrela Atlantycka (łac. Scomber scombrus)
Gatunek ten występuje najczęściej w pobliżu północnoamerykańskich i europejskich wybrzeży Oceanu Atlantyckiego, w Morzu Północnym, w południowo-zachodniej części Morza Bałtyckiego (spotykana również na polskim wybrzeżu), w Morzu Śródziemnym oraz w Morzu Czarnym, na głębokościach od powierzchni aż do 1000 m p.p.m.. Ryby te podejmują dalekie wędrówki w stadach, płynąc czasami tuż pod samą powierzchnią wody.
W Bałtyku makrele pojawiają się po tarle - latem - i odpływają przed zimą.
Makrele są drapieżnikami - odżywiają się skorupiakami oraz innymi stworzeniami bentosowymi (przydennymi), pelagicznymi ślimakami, małymi rybami, larwami ryb oraz, zwłaszcza w młodości, zooplanktonem.
W miesiącach zimowych makrele przemieszczają się w głębsze partie wód, gdzie zatrzymują się w pobliżu dna i przestają przyjmować, lub też znacząco ograniczają przyjmowanie pokarmu.
Tarło makreli przypada od marca do kwietnia (Morze Śródziemne), względnie od czerwca do lipca (w chłodniejszych obszarach występowania).
Ikra składana jest w pobliżu powierzchni wody; jaja (0,9-1,4 mm) unoszą się pelagicznie. Na samicę przypada od 200.000 do 450.000 jaj. Po około 6 dniach wylęgają się z nich larwy o długości 3,5-4,2 mm.
Aż do jesieni młode ryby pozostają w przybrzeżnych wodach. Dojrzałość płciową uzyskują w końcu 2-3 roku życia przy długości około 30 cm.
Makrele dożywają prawdopodobnie wieku około 20 lat - najstarszy zaobserwowany okaz miał 17 lat.
Makrela jest gatunkiem pożądanym i poszukiwanym przez wielu konsumentów ze względu na silne walory smakowe i zapachowe. Jest poławiana na skalę przemysłową i sprzedawana w postaci przetworzonej (konserwy, pasty, itp.), wędzonej, mrożonej oraz swieżej jako popularny składnik sashimi lub sushi. W Polsce najczęściej spożywana jest jako makrela wędzona, rzadziej pieczona lub smażona w cieście naleśnikowym.
Tłuste mięso makreli jest bardzo bogatę w witaminę B12 oraz kwasy tłuszczowe Omega-3, których zawiera prawie dwa razy więcej niż mięso łososia. W przeciwieństwie do makreli kawala (łac. Scomberomorus cavalla) oraz makreli hiszpańskiej (łac. Scomberomorus maculatus), zamieszkujących cieplejsze wody zachodniego Oceanu Atlantyckiego i Zatoki Meksykańskiej, makrela atlantycka zawiera bardzo małe ilości rtęci i jej spożycie nie jest niebezpieczne dla zdrowia ludzi.
Makrela jest doskonałym źródłem fosfatydyloseryny ponieważ zawiera jej przeciętnie około 480 mg w 100 gramach mięsa. Uważa się, że fosfatydyloseryna wpływa pozytywnie na pamięć i funkcje poznawcze naszego mózgu, jest również w trakcie badań mających na celu potwierdzenie jej skuteczności w łagodzeniu objawów choroby ADHD i choroby Alzheimera.
Brak informacji o okresach lub wymiarach ochronnych makreli atlantyckiej w wędkarstwie.
Makrela jest jednym z symboli hiszpańskiego miasta Ceuta położonego w Afryce północnej.
W południowej, a zwłaszcza w południowo-wschodniej, części Hiszpanii ryby tuńczykowate, w tym również makrela, poławiane są przy pomocy pułapek zwanych Almadraba. W trakcie migracji ławic, rybacy rozstawiają labirynt z sieci prowadzących ryby w pobliże wybrzeża, lub też zacumowanych łodzi, gdzie najdorodniejsze osobniki ryb chwytane są przy pomocy haków i harpunów, podbieraków lub bezpośrednio rękami.
Poniżej znajdziesz nazwy gatunku ryby Makrela, Makrela Atlantycka w innych językach: