Opis wyglądu Występowanie Odżywianie Rozmnażanie Znaczenie gospodarcze Ochrona Ciekawostki Nazwy w językach obcych
Jesiotr syberyjski to dwuśrodowiskowa - anadromiczna - ryba z rodziny jesiotrowatych (łac. Acipenseridae). Na wolności występuje u ujścia wielkich rzek w Azji północnej i środkowej (Rosja, Chiny, Kazachstan). W Bajkale tworzy formę słodkowodną. Hodowany w wielu miejscach na świecie.
Osiąga do 2 m długości i 100 kg masy ciała. Budowa typowa dla jesiotrów. Charakteryzują się silnie wydłużonym, wrzecionowatym ciałem, o pięciokątnym kształcie w przekroju poprzecznym. Skóra pokryta pięcioma rzędami tarczek kostnych. Otwór gębowy położony w spodniej części głowy, zakończony wysuwalnymi szczękami, poprzedzony dwiema parami wąsików. Grzbiet jasnoszary do ciemnobrązowego - ubarwienie może się różnić od wielu czynników: wieku, środowiska bytowania, odżywiania itp. Narybek oraz młode osobniki żywią się planktonem oraz organizmami bentosowymi - dorosłe są drapieżnikami i polują na ryby oraz duże bezkręgowce. Żyją nawet do 100 lat.
| Domena: | eukarionty |
| Królestwo: | zwierzęta |
| Typ: | strunowce |
| Podtyp: | kręgowce |
| Gromada: | promieniopłetwe |
| Podgromada: | kostnochrzęstne |
| Rząd: | jesiotrokształtne |
| Rodzina: | jesiotrowate |
| Rodzaj: | Acipenser |
| Gatunek: | Acipenser baerii |
Osiąga do 2 m długości i 100 kg masy ciała. Budowa typowa dla jesiotrów. Charakteryzują się silnie wydłużonym, wrzecionowatym ciałem, o pięciokątnym kształcie w przekroju poprzecznym. Skóra pokryta pięcioma rzędami tarczek kostnych (grzbietowy, dwa boczne i dwa brzuszne). Masywna głowa wyciągnięta w ryj (tzw. rostrum - służący do rycia w podłożu), całkowicie pokryta kostnymi płytkami. Otwór gębowy położony w spodniej części głowy, zakończony wysuwalnymi szczękami, poprzedzony dwiema parami wąsików. Warga dolna pośrodku wyraźnie podzielona. Krótka płetwa grzbietowa przesunięta do tyłu ponad płetwę odbytową. Heterocerkalna płetwa ogonowa z wysokim i długim płatem górnym. Pierwszy promień płetw piersiowych przekształcony w kolec. Duży pęcherz pławny połączony z przełykiem. Dorosłe osobniki nie posiadają zębów. Cechą charakterystyczną są wyrostki na pokrywie skrzelowej oraz gwiazdkowatego kształtu, małe płytki kostne pokrywające skórę. Grzbiet jasnoszary do ciemnobrązowego - ubarwienie może się różnić od wielu czynników: wieku, środowiska bytowania, odżywiania itp.
Orientacyjna mapa występowania gatunku ryby: Jesiotr, Jesiotr syberyjski (łac. Acipenser baerii)
Jesiotr syberyjski na wolności występuje u ujścia wielkich rzek w Azji północnej i środkowej (Rosja, Chiny, Kazachstan). W Bajkale tworzy formę słodkowodną. Główny obszar występowania: w syberyjskich rzekach pomiędzy Obem na zachodzie i Kołymą na wschodzie.
W ostatnich latach zaobserwowano przypadki występowania żyjących na wolności jesiotrów w Ameryce Południowej, w zlewisku rzeki Río de la Plata oraz w jej dopływach: Río Negro, Río Uruguay i Río Paraná. Podejrzewa się, że są to osobniki (lub ich potomkowie), które uciekły z hodowli w akwakulturach prowadzonych w tym regionie.
Jako gatunek hodowlany w niewoli (w celach spożywczych i/lub ozdobnych) występuje w wielu miejscach na świecie.
Odżywianie w środowisku naturalnym uzależnione jest od wielkości ryby. Narybek oraz młode osobniki żerujące w rzece polują na plankton, organizmy bentosowe - głównie larwy owadów i drobne bezkręgowce wodne. Dorosłe osobniki, żyjące w morzu, są drapieżnikami, a ich głównym pokarmem są ryby i duże bezkręgowce.
Dojrzałość płciową osiąga w pomiędzy 11 a 34 rokiem życia (podane przedziały czasowe dotyczą samic). Samce dojrzewają nieco wcześniej. Przerwy pomiędzy poszczególnymi tarłami też są znacznie dłuższe niż u innych ryb. Jesiotry nie odbywają tarła co roku, lecz co 2 - 6 lat, a czas przerwy zależy między innymi od temperatury wody, w której żyją oraz wielkości ryby. Wcześniej ponowną dojrzałość tarłowa osiągają osobniki mniejszych rozmiarów. Duże, około 100 kg, samice żyjące w niskich temperaturach mogą ponowne przystępować do tarła nawet po 11-letniej przerwie. W warunkach naturalnych tworzą krzyżówki międzygatunkowe i międzyrodzajowe, a powstające mieszańce są płodne. Żyją do około 60 lat (według niektórych źródeł - do 100 lat).
Metoda hodowli jesiotra syberyjskiego, gatunku sklasyfikowanego jako zagrożony na Czerwonej liście Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów, została opracowana w latach 70. XX wieku w dawnym Związku Radzieckim. Także w tym okresie pierwsze okazy zostały sprowadzone do Francji w ramach programu współpracy naukowej. Jesiotra syberyjskiego wybrano do hodowli, ponieważ jego cykl reprodukcyjny należy do najkrótszych w rodzinie ryb jesiotrowatych (7 do 8 lat, zamiast 15 jak u innych gatunków). Kolejnym argumentem był fakt, że można hodować go wyłącznie w wodach słodkich, w odróżnieniu od innych jesiotrów, które muszą migrować pomiędzy morzem a rzekami. Jesiotr syberyjski jest obecnie hodowany również w innych państwach europejskich (najważniejsze to: Francja, Belgia, Polska, Włochy, Niemcy) a także poza Europą (Rosja - największy producent na świecie, Chiny i inne). Powstają nowe farmy nastawione na produkcję kawioru, produktu luksusowego przynoszącego znaczne zyski.
Hodowla w niewoli
Rozmnażanie – Cykl rozrodczy jesiotra syberyjskiego jest skomplikowany, ponieważ samice nie przechodzą owulacji co roku i nie zachodzi to jednocześnie dla wszystkich osobników. Liczba samic w wieku owulacyjnym waha się od 35 do 63% stada. Jednak dzięki kontroli temperatury wody można pozyskiwać ikrę przez dość długi okres, pomiędzy grudniem a majem. Ikrę zbiera się, wykonując masaż brzucha ryby co dwie godziny lub lekko nacinając skórę brzucha. Nasienie pobierane jest od samców pipetą z ich układu rozrodczego. Zapłodniona ikra musi zostać poddana szczególnemu zabiegowi, by zapobiec powstawaniu skupisk jaj w czasie inkubacji: umieszcza się je w roztworze gliny lub czasami w mleku. Po wypłukaniu, ikra trafia do inkubatorów z wodą o temperaturze 13-14°C.
Hodowla narybku – Po 6 dniach normalne larwy są segregowane. Narybek otrzymuje pierwsze pożywienie w wieku od 9 do 11 dni.
Tuczenie – Jesiotry syberyjskie można hodować w kanałach, okrągłych zbiornikach, stawach lub w klatkach. Karmi się je granulatem, którego skład przypomina paszę stosowaną u pstrągów (mączki i oleje rybne oraz wyciągi roślinne). Średni okres hodowli jesiotrów tuczonych na mięso wynosi 14 miesięcy. Otrzymuje się wówczas rybę ważącą 700 g. W chwili odławiania jesiotry są zbierane w sieci lub wręcz zbierane ręcznie w przypadku największych okazów.
Wykorzystanie spożywcze – Mięso jesiotra syberyjskiego jest pozbawione ości, przez co ryba ta cieszy się powodzeniem u konsumentów. Jest sprzedawana żywa, w całości, w postaci filetów lub wędzona. Nadal jednak jest to mało znany gatunek wśród europejskich konsumentów. Niedawny zakaz eksportu kawioru pochodzącego od ryb żyjących na wolności, który ma na celu ochronę jesiotrów zagrożonych wyginięciem z powodu budowy tam, nadmiernych połowów oraz zanieczyszczenia środowiska, sprzyja hodowli tego gatunku w Europie Zachodniej.
Kawior – Selekcja samic to najważniejszy etap w produkcji kawioru. Hodowla pod kątem pozyskiwania kawioru jest droga, ponieważ samice osiągają wiek rozrodczy dopiero po 7 latach. Jest to jeden z czynników wpływających na bardzo wysoką cenę tego przysmaku.
W Polsce nie występuje na wolności.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat nastąpił gwałtowny spadek pogłowia ryb jesiotrowatych na całym świecie. Większość gatunków jest zagrożonych wyginięciem. Spowodowane jest to rabunkową gospodarką państw rejonów morza Arktycznego, Kaspijskiego, Czarnego i Azowskiego, a w szczególności ich bezskuteczną walką z kłusownictwem. Celem połowów są dojrzałe płciowo zdążające na tarło samice odławiane dla potrzeb produkcji czarnego kawioru, którego wartość rynkowa przekracza często 2 tysiące dolarów za kilogram.
Większość jesiotrów to ryby długowieczne, żyjące często ponad 100 lat.
Swoim wyglądem a zwłaszcza kostnymi płytkami przypominają dinozaury. I nie odbiega to wiele od prawdy, gdyż jesiotry to jeden z najstarszych gatunków ryb żyjących obecnie na świecie - znane są z zapisów kopalnych od czasów późnej kredy. Wraz z wiosłonosowatymi (łac. Polyodontidae) stanowią jedynych żyjących aktualnie przedstawicieli ryb kostnochrzęstnych.
Systematyka jesiotrowatych
Do rodziny jesiotrowatych należą: jesiotry (łac. Acipenserinae) oraz łopatonosy (łac. Scaphirhynchinae).
W ramach podrodziny jesiotrów wyróżniamy dwa rodzaje: jesiotry właściwe (łac. Acipenser) oraz bieługi (łac. Huso).
Podobnie w podrodzinie łopatonosów występują dwa rodzaje: łopatonosy właściwe (łac. Scaphirhynchus) oraz nibyłopatonosy (łac. Scaphirhynchus).
Poniżej pełne rozwinięcie rodziny jesiotrowatych:
Rodzina Acipenseridae - jesiotrowate
Poniżej znajdziesz nazwy gatunku ryby Jesiotr, Jesiotr syberyjski w innych językach: